Πατριαρχείο Μόσχας
Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας
Επισκοπή Ουγκένι και Νισπορένι
Mun. Ungheni, str. Națională, nr. 8,, MD–3606
Γραμματεία – τηλ.: 0(236)2-51-71 · Καντσελαρία – τηλ.: 0(236)2-97-72, τηλ./φαξ: 0(236)2-23-73
Ηλ. ταχυδρομείο: [email protected]

Προς
Την Αυτού Αγιότητα Πατριάρχη Ιωάννη Ι΄
Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας και Πάσης Ανατολής
Πατριαρχική Κατοικία
Μπαλαμάντ
Κούρα
Λίβανος

2 Απριλίου 2025

Αγιώτατε, Πατέρα Πατριάρχη Ιωάννη,

Με κάθε σεβασμό, θα ήθελα να γνωστοποιήσω στην Υμετέρα Αγιότητα τη θέση της ταπεινότητάς μου όσον αφορά τον φάκελο με αριθμό αναφοράς 2024-02 της Αντιοχειανής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής των Νήσων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, του οποίου την απόφαση περί καθαιρέσεως του Πατρός Ματθαίου (Ιον-Βαλεντίν) Βουλκάνεσκου επιθυμώ να προσβάλω. Ανοίγοντας την καρδιά μου ενώπιον της Υμετέρας Αγιότητος, εκφράζω τον πόνο μου για τους διωγμούς που υπέστη ο Πατήρ εξαιτίας της ορθοδόξου ομολογίας του, σε καιρούς ταραχώδεις όπου η αλήθεια συγχέεται με το ψεύδος της αιρέσεως.

Ο Πατήρ Ματθαίος (Ιον-Βαλεντίν) Βουλκάνεσκου είναι γνωστός και σεβαστός σε ολόκληρη την Εκκλησία για τη σταθερή ομολογία της ορθοδόξου πίστεως, γεγονός που θα έπρεπε να αποτελεί τιμή για την Αντιοχειανή Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ο Πατήρ Ματθαίος εκτιμάται επίσης για την πολύτιμη εμπειρία Του στον διαορθόδοξο διάλογο, ως εκπρόσωπος της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς (Εκκλησία της Ελλάδος), καθώς και για τη συνεργασία Του με μεγάλους σύγχρονους ορθόδοξους θεολόγους.

Αναλύοντας τις αποφάσεις που εκδόθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου 2023 και στις 16 Μαρτίου 2025 (υπόθεση με αριθμό αναφοράς 2024-02), παρατηρούμε ότι ο Μητροπολίτης Σιλουανός Όνερ της Αντιοχειανής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής των Νήσων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας καθαίρεσε δύο φορές τον Πατέρα Ματθαίο από το ιερατικό αξίωμα, χωρίς κανονικό θεμέλιο. Πέραν τούτου, μόνον μια Σύνοδος Επισκόπων έχει την αρμοδιότητα να καθαιρέσει έναν ιερέα και όχι ένας μόνο Μητροπολίτης.

Επίσης, παραβιάζεται μια θεμελιώδης αρχή του δικαίου, δηλαδή ότι κανείς δεν μπορεί να είναι δικαστής στην ίδια του την υπόθεση (λατινικά: nemo judex in causa sua). Αυτό σημαίνει ότι ο Μητροπολίτης Σιλουανός, ως κατηγορούμενος, δεν δύναται να κρίνει αμερόληπτα την ίδια του την υπόθεση· επομένως, η καθαίρεση του Πατρός Ματθαίου είναι άκυρη και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Στην παρούσα περίπτωση υπάρχει και σύγκρουση συμφερόντων, διότι ο Μητροπολίτης Σιλουανός έλαβε αποφάσεις και προέβη σε ενέργειες εναντίον του Πατρός Ματθαίου κατόπιν δογματικού χαρακτήρα κατηγοριών που απευθύνθηκαν προς τη Σεβασμιότητά Του.

Αναλύοντας προσεκτικά την Εγκύκλιο της 16ης Δεκεμβρίου 2023 και το έγγραφο με τίτλο «Πολιτικές και Κανονικοί Πόροι για την υποδοχή των ετεροδόξων» της 9ης Ιανουαρίου 2024 (έκδοση 1.1), που εκδόθηκαν από την Αντιοχειανή Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή των Νήσων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, είναι προφανές ότι ο Μητροπολίτης Σιλουανός υποστηρίζει ουσιαστικά την βαπτισματική αίρεση (που επικυρώθηκε από τη Διακήρυξη του Τορόντο του 1950 του «Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών» και σιωπηρά επαναβεβαιώθηκε στη αμφιλεγόμενη Σύνοδο της Κρήτης το 2016). Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Σιλουανός, μέσω της προαναφερθείσας Εγκυκλίου, απαγορεύει την είσοδο ετεροδόξων στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μέσω του Βαπτίσματος, εάν έχουν ήδη λεγόμενο «βαπτισθεί» στις ομολογίες τους, αναγνωρίζοντας εμμέσως το μη ορθόδοξο βάπτισμα: «Όσοι εισέρχονται στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία από αιρετικές ή σχισματικές κοινότητες, και έχουν παρ’ όλα αυτά βαπτισθεί με νερό και στο όνομα της Αγίας Τριάδος, γίνονται γενικώς δεκτοί δια του Αγίου Μύρου, δεδομένου ότι απαγορεύεται το διπλό βάπτισμα».

Παράλληλα, και το προαναφερθέν έγγραφο «Πολιτικές και Κανονικοί Πόροι για την υποδοχή των ετεροδόξων» περιέχει σοβαρά θεολογικά σφάλματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η διακήρυξη της ύπαρξης της σωτήριας Χάριτος εκτός της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η αλλοίωση του ορισμού της σωτηρίας και η εσφαλμένη ερμηνεία των όρων «οικονομία» και «ακρίβεια». Επιπλέον, στο εν λόγω έγγραφο εισάγεται ένας νέος «κανόνας», ο οποίος προβλέπει τον αφορισμό των λαϊκών και την καθαίρεση των κληρικών που δέχονται το λεγόμενο «διορθωτικό» βάπτισμα (δηλαδή εκείνων που βαπτίζονται ορθοδόξως αφού προηγουμένως έχουν γίνει δεκτοί δια του Αγίου Μύρου), επιβεβαιώνοντας εκ νέου την αναγνώριση του βαπτίσματος εκτός της Ορθοδόξου Εκκλησίας (υπό την προϋπόθεση ότι έχει τελεσθεί με νερό «εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» από «μία εκκλησία που εκφράζει πίστη τριαδική»).

Προς υποστήριξη της θέσης του Πατρός Ματθαίου σχετικά με το βάπτισμα των ετεροδόξων, φέρουμε ως αναφορά το βιβλίο «Ομολογώ εν Βάπτισμα» του μακαριστού πατρός καθηγητού Γεωργίου Μεταλληνού, το οποίο συνετάχθη με την ευλογία του πνευματικού του πατρός Παρθενίου, της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου στο Άγιον Όρος, ενός γνωστού συγχρόνου αγίου. Το έργο αυτό αποδεικνύει ότι το Άγιον Ορθόδοξον Βάπτισμα δεν μπορεί ούτε να αντικατασταθεί, ούτε να αλλοιωθεί, ούτε να συμπληρωθεί από οποιαδήποτε άλλη πράξη ή «τύπο». Κατά συνέπεια, η εφαρμογή «οικονομίας» όσον αφορά την υποδοχή ετεροδόξων που είναι ήδη αποκομένοι επί αιώνες από την Εκκλησία, δεν είναι αποδεκτή. Η υποδοχή αυτών χωρίς Βάπτισμα, μόνο στη βάση κάποιων τυπικών εκφράσεων, αντιβαίνει στα Ιερά Κανόνα και στις διδασκαλίες των Αγίων Πατέρων. Με άλλα λόγια, το ότι οι αιρετικοί χρησιμοποίησαν τη φράση «εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» κατά τη διάρκεια του λεγομένου «βαπτίσματός» τους, δεν σημαίνει ότι αυτό που τέλεσαν αποτελεί Ορθόδοξο Βάπτισμα.

Τα ερωτήματα και οι θέσεις που εκφράζει ο Πατήρ Ματθαίος και η κοινότητα την οποία ποιμαίνει είναι φυσικά, νόμιμα, επίκαιρα και αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού με ζωντανή συνείδηση. Στην επιστολή του προς την Αγιότητά Σας, από τις 6 Δεκεμβρίου 2023, ο Πατήρ Ματθαίος ζητά επίσης διευκρινίσεις σχετικά με την διακοινωνία με τους μονοφυσίτες, οι οποίοι κοινωνούν εντός της Αντιοχειανής Ορθοδόξου Εκκλησίας· ωστόσο, δεν προκύπτει ότι έχει λάβει κάποια απάντηση. Αντιθέτως, στο ενημερωτικό δελτίο Nartex της Αντιοχειανής Ορθοδόξου Ενορίας του Αγίου Δούνστανου, τεύχος Ιανουαρίου–Φεβρουαρίου 2024, επιβεβαιώνεται ότι οι αποφάσεις του Νοεμβρίου 1991 της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αντιοχείας όντος εφαρμόζονται και ότι ήδη υπάρχει μακρά παράδοση κοινωνίας με τους μονοφυσίτες στο έδαφος της Αντιοχειανής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής των Νήσων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας. Αυτό αποδεικνύει ότι οι ανησυχίες του Πατρός Ματθαίου είναι δικαιολογημένες και ότι τα υπό συζήτηση ζητήματα πρέπει να διευκρινιστούν.

Κατά συνέπεια, οι ενέργειες και οι θέσεις του Πατρός Ματθαίου είναι πλήρως κανονικές και ορθόδοξες. Όσον αφορά το γεγονός ότι ο Πατήρ συνεχίζει να τελεί τη Θεία Λειτουργία, ενήργησε ορθώς, σύμφωνα με τον Κανόνα Γ΄ της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, και Εμείς τον αναγνωρίζουμε ως ιερέα της Εκκλησίας και συλλειτουργούμε με αυτόν. Ο Πατήρ Ματθαίος Βουλκάνεσκου αξίζει τιμής και στήριξης για το θάρρος του να ομολογεί την Αλήθεια, αναλαμβάνοντας σοβαρούς προσωπικούς κινδύνους. Οποιαδήποτε πιθανή καθαίρεσή του δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τους Ορθοδόξους, αλλά μόνο από εκείνους που δεν κατανοούν ή δεν συμμερίζονται την Ορθόδοξη Πίστη.

Στεκόμαστε στο πλευρό του Πατρός Ματθαίου Βουλκάνεσκου και γνωρίζουμε την υποστήριξη που ήδη λαμβάνει από άλλους Μητροπολίτες των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οι οποίοι εξετάζουν με προσοχή την κατάσταση αυτή και προτίθενται να εκφράσουν δημόσια την αλληλεγγύη τους, προς δόξαν Θεού. Ακόμη και ο Πατριάρχης μας, Κύριλλος Α΄ της Μόσχας, εκτιμά τον Πατέρα Ματθαίο για το θάρρος του να αγωνιστεί ανοιχτά ενάντια στο ουκρανικό σχίσμα και τον συνεχάρη προσωπικά για αυτό.

Απευθυνόμαστε με εμπιστοσύνη προς την Υμετέρα Αγιότητα, έχοντας την πεποίθηση ότι θα λάβετε μια σοφή απόφαση, σύμφωνη με την πορεία των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και των μεγάλων συγχρόνων πνευματικών και ομολογητών, οι οποίοι πάντοτε εδέχοντο όλους τους ετεροδόξους διά του Αγίου Ορθοδόξου Βαπτίσματος, του ενός και μοναδικού. Μεταξύ αυτών: ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, ο Άγιος Αυγουστίνος Καντιώτης, ο Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας, ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, ο γέροντας Παρθένιος (ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου στο Άγιον Όρος), μαζί με όλους τους ηγουμένους των αγιορειτικών μονών και με άλλους χαρισματικούς πατέρες της συγχρόνου Ορθοδοξίας.

Η απόφαση της Υμετέρας Αγιότητος επί του θέματος αυτού θα παραμείνει στην ιστορία της Εκκλησίας ως μια μαρτυρία της Ορθοδόξου Αληθείας· μιας Αληθείας που δεν ανήκει προσωπικά στον Πατέρα Ματθαίο, αλλά σε ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ελπίζουμε ότι, διά της πατρικής καθοδήγησης και του πνευματικού σας διακρίσεως, θα επέλθει ειρήνη στο σώμα της Εκκλησίας και θα αποφευχθεί έτσι μία μεγάλη πανορθόδοξη ταραχή.

Με όλη την αγάπη εν Χριστώ,

† ΠΕΤΡΟΣ

Αρχιεπίσκοπος Ουγκένι και Νισπορένι